Chưa doanh nghiệp nào khởi kiện vì bị tung tin 'nghi có sai phạm'

Khoảng năm 2006 - 2007, dư luận trong nước rúng động khi Sở Y tế TP.HCM công bố phát hiện chất 3-MCPD có khả năng gây ung thư trong rất nhiều mẫu nước tương của các cơ sở sản xuất nước tương truyền thống. Thông tin này liền tràn ngập trên các phương tiện truyền thông.

Sau đó, lãnh đạo sở này cũng thừa nhận, chưa có một công trình nghiên cứu khoa học nào chứng minh được 3-MCPD gây ung thư cho người. Nhưng vị này lại cho rằng, việc đưa thông tin cảnh báo nước tương có chứa chất có thể gây ung 3-MCPD là đúng (?).

Hậu quả của “thông tin cảnh báo” đó là gần 20 thương hiệu nước tương truyền thống như Trường Thành, Song Mã, Đông Phương, Hương Nam Phương, Lam Thuận, Thái Chân Thành, Lợi Ký, Nam Dương, Nosafood, Thái Đại Lợi, Hậu Sanh, Mê Kông… vốn quen thuộc bao năm với người dân đến nay gần như vắng bóng trên thị trường, nhường thị phần lại cho các nhà sản xuất nước tương công nghiệp.

Năm 2006 - 2007, dư luận trong nước rúng động khi Sở Y tế TP.HCM công bố phát hiện chất 3-MCPD có khả năng gây ung thư trong rất nhiều mẫu nước tương.

Nếu như các nhà khoa học không lên tiếng minh oan cho sản phẩm này, các nhà sản xuất nước mắm truyền thống có thể “sập tiệm” như các nhà sản xuất nước tương trước đó. Cuối năm 2016, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) công bố kết quả khảo sát nước mắm trên toàn quốc, cho rằng: nhiều mẫu nước mắm sản xuất theo phương pháp truyền thống nhiễm asen (thạch tín).

Thời điểm xuất hiện thông tin bất lợi cho nước mắm truyền thống là khi mạng xã hội phát triển, không ít nhà khoa học dùng ảnh hưởng của kênh thông tin này để giải thích rõ: asen trong nước mắm là asen hữu cơ, có trong cơ thể cá biển tự nhiên, hoàn toàn vô hại chứ không phải là chất độc như nhiều người lầm tưởng.

Dù thừa nhận là thiệt hại khá lớn về doanh số bán hàng do các kênh phân phối trả về khi xuất hiện thông tin bất lợi, nhưng các doanh nghiệp (DN) sản xuất nước mắm truyền thống đã không khởi kiện việc tung tin bất lợi cho họ.

Theo luật sư Nguyễn Văn Đức (Đoàn luật sư TP.HCM), với những vụ việc như trên và gần đây là vụ nhãn hàng Con Cưng và quán cơm tấm Kiều Giang, DN hoàn toàn có quyền khởi kiện cơ quan chức năng. Vì theo luật, cơ quan có thẩm quyền phải có trách nhiệm bảo mật thông tin khi chưa có kết luận chính thức.

Tuy nhiên, có những thiệt hại không thể thống kê được để yêu cầu đền bù - chẳng hạn như uy tín thương hiệu - nên nhiều DN chỉ yêu cầu cơ quan chức năng xin lỗi, nhằm bảo vệ thanh danh.

Trong vụ việc Cơ sở chế biến Thực Phẩm Việt (Viet foods, đóng tại tỉnh Bình Dương) bỗng nhiên bị tạm giữ hơn 2,2 tấn xúc xích với lý do nghi chứa chất cấm, sau khi chứng minh được phần sai thuộc về Đội Quản lý thị trường số 14, thuộc Chi cục Quản lý thị trường TP.Hà Nội, phía Viet foods cũng chỉ yêu cầu Chi cục Quản lý thị trường TP.Hà Nội xin lỗi. 

Những sản phẩm từng là nạn nhân của kiểu thông tin "nghi có sai phạm".

Hầu hết các DN trong những vụ việc này chỉ muốn mọi việc dừng lại sau khi được “minh oan”. Trong vụ việc xảy ra tại chuỗi cửa hàng Con Cưng mới đây, ông Nguyễn Quốc Minh - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Con Cưng - cũng khẳng định, ngay cả khi chưa có kết quả cuối cùng từ cơ quan chức năng, DN sẽ không kiện bất cứ ai, kể cả sai sót là do DN gia công hàng cho Con Cưng tại Thái Lan. 

Ông Minh giải thích, DN của ông có nguyên tắc ứng xử văn hóa riêng, đó là “đồng hành và đặt niềm tin vào đối tác”. Con Cưng coi đó là sự cố, khi phát hiện sản phẩm sai sót về thiết kế, Con Cưng thu hồi toàn bộ sản phẩm dù ảnh hưởng đến doanh số, ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty.

Theo luật sư Nguyễn Văn Đức, nguyên nhân chính khiến DN không khởi kiện là do tâm lý lo sợ sẽ gặp rắc rối về sau. Vì trong quá trình hoạt động, DN cũng không tránh khỏi những sai sót nhất định, mà những sai sót đó có thể khiến họ đối mặt với những cuộc thanh, kiểm tra, nên họ "tránh voi không xấu mặt nào". 

Tuy nhiên, theo ông Đức, cách lựa chọn này khiến các DN không thể lớn được. Nếu mỗi DN có được bộ phận pháp lý riêng, nắm rõ luật pháp, sẽ không dễ dàng bị "bắt nạt". 

Thư Hùng