Hỏa hoạn rình rập, thị trường tràn lan bình chữa cháy trôi nổi

Hôm qua, một vụ cháy nghiêm trọng đã xảy ra tại chung cư Carina (Q.8) làm hơn 14 người tử vong và hơn 60 người bị thương. Thực trạng này giống lên hồi chuông cảnh báo về tình hình an toàn phòng chống cháy nổ hiện nay.

Theo lực lượng cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) TP.HCM, tình hình cháy nổ trên địa bàn TP.HCM ngày càng diễn biến phức tạp. Trong năm 2017, số người chết và bị thương do cháy nổ tăng hơn năm 2016. Trong đó, các vụ cháy nổ ở hộ gia đình, hộ kinh doanh nhà trọ, nhà ở kết hợp sản xuất thường gây thiệt hại về người.

Nhưng thực tế, một số chung cư, trung tâm thương mại, các khu nhà trọ trên địa bàn TP.HCM lại không có trang bị thiết bị PCCC. Một số nơi có trang bị nhưng chỉ dạng đối phó hoặc chủ nhà trọ ham rẻ tìm mua sản phẩm PCCC trôi nổi, kém chất lượng. Đã từng có trường hợp nguyên nhân của vụ cháy lại xuất phát từ bình chữa cháy trôi nổi. Riêng các trung tâm mua sắm, chung cư có trang bị thiết bị PCCC nhưng lại vi phạm quy định an toàn về PCCC.

Thị trường thiết bị PCCC trên thị trường còn nhiều sản phẩm trôi nổi, đe dọa tính mạng người dân.

Tràn lan bình chữa cháy trôi nổi

Theo Thông tư 66/2014 của Bộ Công an về PCCC thì bình chữa cháy phải có tem kiểm định về chất lượng, mẫu mã, chủng loại... của Bộ Công an trước khi đưa vào sử dụng. Để được dán tem kiểm định của Bộ Công an phải tuân theo quy trình kiểm định về chủng loại, mẫu mã, thông số kỹ thuật… trên cơ sở này mới được cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận định phương tiện phòng cháy và tem kiểm định. Theo khảo sát, phần lớn các bình chữa cháy trên thị trường đều không có tem kiểm định. Những loại bình này có khả năng tự nổ rất cao. Tuy nhiên, có một thực tế, người dân khi mua bình chữa cháy đều không chú trọng đến loại tem này.

Tại cửa hàng T.P (Gò Dầu, Q.Tân Phú), nhân viên giới thiệu với chúng tôi bình chữa cháy hiệu Renan của Trung Quốc. Đây là sản phẩm được cho bán rất chạy vì giá thành rẻ (3 ký giá 290.000đ, trong khi bình chữa cháy khác có trọng lượng tương tự giá từ 450.000đ). Mặc dù khẳng định sản phẩm mới 100% nhưng trên sản phẩm không hề có tem kiểm định theo quy định. Theo quan sát, không ít khách hàng đến đây mua sản phẩm chỉ chú trọng về giá cả, cách sử dụng, không hề thấy quan tâm đến chất lượng sản phẩm.

Ngoài sản phẩm mới, bình chữa cháy còn có một dạng là hàng tân trang (hàng cũ làm lại). Sản phẩm này chiếm nhiều trên thị trường bình chữa cháy hiện nay, không những không có tem kiểm định mà loại bình này tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ rất cao.

Cửa hàng cung cấp thiết bị PCCC P.Đ (góc Trường Chinh và Tân Kỳ Tân Quý, Q.Tân Bình) là nơi chuyên thu gom các bình chữa cháy đã qua sử dụng về sửa chửa lại rồi ban cho khách cho nhu cầu. Bình chữa cháy sau khi được tân trang sẽ xếp theo hàng dọc từ trong cửa hàng tràn ra vỉa hè. Cứ cách vài tiếng sẽ có một chiếc xe ba gác chở hàng trăm bình chữa cháy đi giao cho khách hoặc một vài chiếc xe chở bình cũ từ nơi khác đưa về.

Bình sau khi đưa về sẽ có một nhân viên dùng dao kỳ cọ những mảng sơn đã tróc rồi tiến hành sơn phết, nếu bộ phận vòi nhựa bị nứt sẽ được thay mới. Tiếp đến, nhân viên khác nhận nhiệm vụ nạp khí hoặc thay lại bột mới, dán tem bảo hành và xuất ra thị trường.

Theo quảng cáo, mỗi ngày cửa hàng này thu mua và giao khoảng 300 – 500 bình chữa cháy trên khắp địa bàn TP.HCM, người mua thường chuộng các loại bình tân trang vì giá thành rẻ, vừa đối phó được với cơ quan chức năng.

Theo quan sát, toàn bộ bình chữa cháy tại đây không hề có tem kiểm định theo quy định. “Tiền thân của các bình chữa cháy này đều có tem kiểm định cả, cửa hàng thu mua về, sau khi tân trang thì chỉ cần có tem bảo hành cửa hàng là đủ, không lo cháy nổ” – chủ cửa hàng này khẳng định. Bình tân trang có giá rất rẻ, bình bột loại 4 ký giá 180.000đ, bình CO2 giá 300.000đ (bình mới giá từ 450.000đ).

Theo Trung tâm thiết bị PCCC 4/10 (Cảnh sát PCCC TP.HCM), với tiêu chuẩn của nước ngoài, bình chữa cháy đều có hạn sử dụng là 2 hoặc 3 năm, sau thời gian này, họ sẽ bỏ vì đảm bảo tính an toàn. Nhưng hiện nhiều người dân vẫn chuộng sử dụng bình chữa cháy cũ.

Các loại bình cũ sau khi được tân trang sẽ giống như bình mới, người dân sẽ khó biết được chất lượng vỏ bình như thế nào, rỉ sét hay không. Nếu bình tái sử dụng quá lâu có thể xì, gây cháy nổ bất ngờ.

Trung tâm thiết bị PCCC 4/10 vừa mở kênh bán hàng trực tuyến. Khách hàng liên hệ qua số tổng đài (19001227) sẽ được tư vấn, khảo sát, lắp đặt, bảo trì, bảo dưỡng thiết bị PCCC phù hợp để đảm bảo an toàn PCCC.

Ngoài bình chữa cháy trôi nổi, thị trường cũng có nhiều bình chữa cháy được nhập khẩu từ Đức, Nhật, Đài Loan… với giá không quá cao, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

Chẳng hạn bình chữa cháy của Đức (loại 3 – 4 ký), dạng CO2, dạng bột hoặc bọt foam sẽ có giá 748.000 đ/bình, bảo hành 4 năm, có thể nạp dung dịch chống cháy với giá 450.000 đ/bình; bình chữa cháy dạng ném giá 330.000 đ/bình 1 lít. Ngoài ra còn có các thiết bị PCCC khác như thang dây thoát hiểm giá 8 triệu đồng/15m2, mặt nạ chống khói độc 450.000đ/chiếc, mền chữa cháy loại 1,8m giá 300.000đ/chiếc…

Chủ nhà trọ trang bị kiểu đối phó

Phương tiện chữa cháy ban đầu rất quan trọng vì có thể hạn chế nguy cơ cháy lớn, hạn chế thiệt hại về tài sản và người. Theo quy định, mỗi phòng trọ phải trang bị dụng cụ trữ nước để phục vụ chữa cháy, trang bị bình chữa cháy. Nhưng thực tế, số lượng chủ nhà trọ trang bị bình chữa cháy rất ít hoặc chỉ trang bị dạng đối phó.

Theo thống kê của Trung tâm thiết bị PCCC 4/10, lượng khách hàng mua thiết bị để trang bị PCCC chủ yếu là công ty, cơ quan, tổ chức. Còn người dân, chủ nhà trọ hoặc cơ sở sử dụng kho xưởng lớn thì rất ít trang bị vì ý thức PCCC trong người dân còn thấp, riêng kho xưởng lớn thì hệ thống PCCC rất đắt tiền nên họ ngại đầu tư.

Tại nhà trọ 43/2Q và 43/2R (Bùi Văn Thủ, ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm, H.Hóc Môn có hơn 50 phòng trọ. Diện tích mỗi phòng chỉ khoảng 12m2 nhưng chứa nhiều đồ đạc, chăn màn, quần áo; người ở trọ nấu ăn ngay tại trong phòng, không ít gia đình vẫn còn sử dụng bếp ga mini nên chỉ cần sơ ý là cháy xảy ra lập tức. Tuy nhiên, hiện tại các phòng này không hề được trang bị bình chữa cháy.

“Chủ nhà trọ chỉ trang bị một bình chữa cháy nhỏ ngay tại cổng ra vào dãy phòng, sao sử dụng đủ cho cả dãy gần 10 phòng. Chưa kể, chủ nhà trọ ở xa, chúng tôi không hề được trang bị kiến thức về cách sử dụng bình chữa cháy gì cả. Nếu có cháy xảy ra tôi cũng không biết phải sử dụng bình chữa cháy ra sao” – một người thuê trọ tại đây nói.

Hiện hàng trăm căn phòng trọ tại các địa chỉ 59/6B, 59/6C, 59/6Z… (ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm, H.Hóc Môn) cũng rình rập nguy cơ cháy nổ nhưng không hề có thiết bị PCCC theo quy định. Nhà trọ nơi đây được xây lầu theo kiểu chung cư, lối ra vào nhỏ hẹp, kế bên lại có bãi xe với số lượng gần 500 chiếc nên khu này giống như “quả bom hẹn giờ”.

Bình chữa cháy sử dụng 6 tháng phải bảo trì, bảo dưỡng vì nếu để quá lâu khả năng chống cháy sẽ không đạt hiệu quả. Thực tế có những nhà trọ tuân thủ quy định trang bị bình chữa cháy nhưng một bình sử dụng cho… mười năm. Một người thuê trọ tại địa chỉ 43/13E ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm, H.Hóc Môn) cho biết, tại mỗi phòng đều có bình chữa cháy mini, nhưng tôi ở trọ đã 10 năm nhưng không hề thấy chủ nhà thay bình mới.

Riêng tại các chung cư, tâm mua sắm, một cán bộ cảnh sát PCCC TP.HCM cho biết, những nơi này đã nâng cao ý thức PCCC hơn xưa, một số trung tâm mua sắm như chợ Bến Thành (Q.1), chợ An Đông (Q.5), ngoài trang bị bình chữa cháy, nơi này còn có hệ thống chữa cháy vách tường.

Tuy nhiên, một số nơi vẫn còn vi phạm các quy định an toàn về PCCC như hệ thống điện chưa bảo đảm an toàn, các hộ kinh doanh tự ý câu móc điện, sử dụng các thiết bị điện không an toàn, hệ thống điện chưa được tách ra thành 3 nguồn riêng biệt: kinh doanh - chiếu sáng - chữa cháy… 

Riêng về chung cư, hiện có nhiều hạng mục, công trình không đảm bảo an toàn về PCCC, cứu hộ, cứu nạn nhưng vẫn được sử dụng. Thậm chí có chung cư không hề có hệ thống báo cháy, đừng nói gì đến việc trang bị các thiết bị PCCC. Một số khu nhà trọ được xây dựng với quy mô lớn không khác gì chung cư nhưng nhà trọ lại không thuộc diện đối tượng thẩm duyệt PCCC. Vì vậy, tình trạng quản lý PCCC tại các khu vực nhà trọ, chung cư vẫn rất phức tạp.

Trước tình hình nhiều chủ đầu tư, chủ nhà trọ vẫn đang xem nhẹ trách nhiệm đối với tính mạng của người dân, đề nghị lực lượng chức năng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các công trình đang vi phạm các quy định về PCCC.

Thanh Hoa