Xét tặng danh hiệu NSND - NSƯT lần 9/2018: Sao không tự cởi trói?

Địa phương tự gỡ rào

Năm 2015, Hội đồng xét tặng danh hiệu nghệ sĩ nhân dân (NSND) - nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) cấp cơ sở tại nhiều địa phương đã đệ trình không ít hồ sơ nghệ sĩ không đủ huy chương, giải thưởng và đã được duyệt. 

Đến khi qua đời, NSƯT Út Bạch Lan và NSƯT Thanh Sang vẫn nằm ngoài danh sách xét tặng danh hiệu NSND vì không đủ huy chương

Cụ thể, dựa trên thời gian cống hiến cho sân khấu, sức lan tỏa của tên tuổi và nguyện vọng của NSƯT Trọng Hữu, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) Cần Thơ đã chủ động làm hồ sơ kèm bản giải trình về quá trình hoạt động nghệ thuật, những thành tích, đóng góp của nghệ sĩ Trọng Hữu với sân khấu cải lương Cần Thơ cũng như cả nước để đề nghị phong tặng danh hiệu NSND cho ông.

Tác giả - đạo diễn Kiều Mỹ Dung cũng được đề nghị phong tặng danh hiệu dựa trên những đóng góp của chị cho đoàn cải lương Tây Đô và thành tích của các diễn viên trẻ được chị hướng dẫn, tập luyện tham gia các hội thi, liên hoan. 

Khi tên Kiều Mỹ Dung không có trong danh sách nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu, Sở VH-TT-DL Cần Thơ đã gửi công văn yêu cầu trả lời và bổ sung hồ sơ để tiếp tục đưa đạo diễn Kiều Mỹ Dung vào danh sách đặc cách xét tặng danh hiệu NSƯT.

Bà Bạch Vân - Phó giám đốc Sở VH-TT-DL Cần Thơ chia sẻ: “Huy chương, giải thưởng là những tiêu chuẩn mang tính định lượng để xét tặng danh hiệu NSND - NSƯT. Nhưng huy chương không thể hiện hết tài năng và đóng góp của nghệ sĩ cho sự phát triển của văn hóa nghệ thuật. Khi quy định thiếu tính thực tế, địa phương phải là nơi chủ động tháo gỡ vướng mắc, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho nghệ sĩ”.

NSƯT Thanh Sang

Nghệ sĩ Phương Tùng (Long An) và đạo diễn Tấn Lộc (Tiền Giang) cũng được hội đồng địa phương ủng hộ, trình hồ sơ và được công nhận NSƯT dù không đủ huy chương theo quy định. Cà Mau có thêm ba NSƯT gồm: Huỳnh Thành Thưa, Đỗ Thành An và Nguyễn Thị Tư. Tất cả đều trên 80 tuổi, đã góp mặt trong Đoàn Văn công giải phóng Cà Mau từ năm 1960 và là những nhân tố quan trọng góp phần cổ vũ, động viên quân dân tỉnh đoàn kết, chiến đấu bảo vệ quê hương cho đến ngày non sông thống nhất.

Thành phố khóa đặc cách?

Sau lần bốn nghệ sĩ của TP.HCM được đặc cách phong danh hiệu NSND năm 2012, đại diện Sở VH-TT TP.HCM đã trả lời báo chí rằng, TP.HCM sẽ không có trường hợp đặc cách nào khác. Từ đó, khâu tiếp nhận hồ sơ siết chặt. Việc tiếp nhận hồ sơ máy móc đến mức có lúc phòng thi đua khen thưởng Sở VH-TT TP.HCM chỉ nhận hồ sơ có đủ huy chương cá nhân, bỏ qua việc quy đổi huy chương tập thể cho cá nhân hoặc quy đổi giấy khen thành huy chương theo tỷ lệ như quy định.

Bà Mỹ Phượng - Chánh văn phòng Hội Sân khấu TP.HCM từng bức xúc nhắc việc hồ sơ bị loại, bị “làm khó” trong đợt xét tặng năm 2015: “Cán bộ tiếp nhận đếm kỹ từng chiếc huy chương trong hồ sơ nghệ sĩ. Nhiều hồ sơ không được nhận do không tính bằng khen hoặc bị truy từng chiếc huy chương”.

NSND Ngọc Giàu

Không chỉ ấm ức vì bị gạt hồ sơ do bộ phận tiếp nhận không quy đổi huy chương giải thưởng tập thể thành huy chương cá nhân, đạo diễn Nhâm Minh Hiền còn bức xúc khi bị một cán bộ hỏi vặn “Làm gì có chuyện một bộ phim mà ăn đến hai giải thưởng?”. Bộ phim Thuyền giấy của ông được trao một giải vàng dành cho Đạo diễn xuất sắc và giải vàng dành cho phim Truyền hình tại Cánh diều vàng 2013.

NSND Trần Ngọc Giàu - Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM - nhận xét: “Nếu chỉ cần đếm huy chương để phong danh hiệu thì không cần có hội đồng xét duyệt. Cách đếm huy chương để nhận hồ sơ đã và sẽ gây thiệt thòi cho nhiều nghệ sĩ có đóng góp cho văn hóa nghệ thuật TP.HCM”.

Mỗi đợt xét tặng danh hiệu là một lần những người còn tâm huyết với nghề thấy đau lòng và tổn thương. Nhìn những địa phương khác đã tự mình thoát khỏi rào cản huy chương để mang danh hiệu về cho nghệ sĩ của họ mà không khỏi xót xa cho lối mòn mà TP.HCM đang loanh quanh. 

Thảo Vân