Cần cân nhắc kỹ khi muốn nghỉ hưu trước năm 2018

Anh Nguyễn Văn Toàn (53 tuổi, quê Hà Tĩnh, ngụ Q.Gò Vấp, TP.HCM) đang làm việc trong một công ty ở Q.9, TP.HCM cho biết: “Tôi có 20 năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH). Sức khỏe tôi dạo này cũng không tốt, lại làm việc trong môi trường khá độc hại nên khi nghe năm tới lương hưu có nhiều thay đổi theo hướng giảm nên tôi muốn nghỉ hưu sớm”. 

Chị Mai Thị Lan (54 tuổi, nhân viên tại một doanh nghiệp ngành da giày ở tỉnh Bình Dương) chia sẻ, đang chuẩn bị đi giám định y khoa để nghỉ hưu sớm dù chỉ cần làm việc thêm một năm nữa là chị sẽ đủ điều kiện về tuổi để được hưởng lương hưu.

“Tôi tìm hiểu thì được biết, năm 2018, khi áp dụng quy định mới trong Luật BHXH sửa đổi, cách tính tỷ lệ phần trăm làm lương hưu của NLĐ giảm nên tôi tính đi giám định, xác nhận suy giảm sức khỏe để được hưởng lương hưu ngay trong năm 2017” - chị Lan nói.

Nhiều NLĐ lo ngại rằng, việc thay đổi cách tính lương hưu có thể sẽ ảnh hưởng đến các quyền lợi của họ. “Năm 2018, áp dụng luật mới rồi, thấy nhiều người bàn tán, tôi cũng không yên, nhưng quả thật vẫn chưa rõ nghỉ hưu sớm hay nghỉ hưu đúng tuổi có lợi hơn” - chị Huỳnh Thủy, nhân viên một công ty xây dựng tại Q.Thủ Đức, TP.HCM băn khoăn.

Người lao động nhận lương hưu tại Bưu điện TP.HCM.

Theo quy định chung, nam giới đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng BHXH thì được hưởng lương hưu. Hiện nay, người có thời gian đóng BHXH 15 năm sẽ được hưởng tỷ lệ lương hưu là 45% so với mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH hàng tháng. Sau đó, cứ mỗi năm đóng BHXH, tiền lương hưu được cộng thêm 2% với nam và 3% với nữ cho đến khi đủ 75%.

Tuy nhiên, theo Luật BHXH (sửa đổi), từ năm 2018 về sau, có sự điều chỉnh về cách tính tỷ lệ phần trăm lương hưu. Theo đó, mức hưởng sẽ giảm xuống dần từng năm, cho đến năm 2022, đóng BHXH 20 năm mới được hưởng mức 45% như hiện nay. Cụ thể: nghỉ hưu năm 2018, đóng BHXH 16 năm mới được hưởng 45%; năm 2019 đóng 17 năm; năm 2020 đóng 18 năm; năm 2021 đóng 19 năm; từ năm 2022 trở đi đóng 20 năm).  Sau đó, mỗi năm đóng BHXH, NLĐ được cộng thêm 2% cho đến khi đủ 75%.

Do vậy, một số NLĐ dù chưa đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng có tâm lý muốn giám định y khoa xác định mức độ suy giảm khả năng lao động để đủ điều kiện nghỉ hưu trước năm 2018, nhằm hưởng tỷ lệ phần trăm lương hưu cao hơn so với nghỉ hưu từ năm 2018 trở về sau.

Luật sư Nguyễn Văn Cường, Giám đốc Công ty luật Cường và cộng sự), cho rằng NLĐ muốn nghỉ hưu sớm cần cân nhắc thiệt hơn. Bởi lẽ, khi nghỉ hưu trước 2018, tỷ lệ hưởng sẽ cao hơn sau năm 2018 nhưng cũng cần lưu ý quy định sóng đôi là giám định để nghỉ hưu sớm mỗi năm sẽ bị trừ tương ứng 2% (nghỉ hưu đúng tuổi không bị trừ tỷ lệ phần trăm lương hưu).

Trong khi đó, nếu tiếp tục đóng BHXH thêm một năm thì tỷ lệ lương hưu cũng tăng tương ứng 2%. Chưa kể, nhiều NLĐ đang còn sức khỏe tốt, muốn cống hiến tiếp tục mà xin giám định mất sức sẽ mất cơ hội tham gia lao động.

Tuy nhiên, tùy trường hợp và hoàn cảnh, điều kiện cụ thể mà NLĐ có chọn lựa thích hợp. Ví dụ, với trường hợp của anh Nguyễn Văn Toàn, luật sư Cường phân tích: “Anh Toàn có thời gian đóng BHXH 20 năm. Khi giám định mất sức và đủ điều kiện về hưu trong năm 2017 thì mức hưởng lương hưu của anh là 41% (20 năm đóng BHXH được 55% tiền lương, giảm 14% cho 7 năm nghỉ trước tuổi). Nếu anh tiếp tục đóng BHXH đến đủ 60 tuổi mới về hưu, mức hưởng của anh sẽ là 59%”.

Theo Giám đốc BHXH TP.HCM Cao Văn Sang, từ năm 2018, mức đóng BHXH của nhiều NLĐ sẽ tăng lên. Mức đóng được điều chỉnh trên cơ sở tổng thu nhập của NLĐ nên khi tính lương hưu thì có thể lương hưu cao hơn. Trong khi đó, lương hưu là chế độ NLĐ được hưởng lâu dài, có khi đến hàng chục năm, nên mức lương hưu khi bắt đầu nghỉ hưu cao hay thấp sẽ ảnh hưởng suốt cả thời gian về sau. Tỷ lệ phần trăm lương hưu sẽ thấp khi nghỉ hưu sớm và càng thấp hơn nếu thời gian đóng BHXH không nhiều.

Ông Sang cho rằng, mỗi người có những yếu tố khác nhau về tuổi đời, thời gian và mức lương (làm căn cứ) đóng BHXH… Do đó, việc  giải quyết chế độ hưu trí cũng khác nhau, nên chưa hẳn ai nghỉ hưu sớm trước năm 2018 cũng có lợi hơn so với nghỉ hưu từ năm 2018 trở về sau.

 Mai Phan - Hân Hân