Doanh nghiệp phá sản, hơn 1.400 tỷ đồng bảo hiểm xã hội có nguy cơ mất

 Theo báo cáo kiểm toán, tổng số tiền nợ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) đến hết năm 2015 là hơn 9.900 tỷ đồng. Trong đó, nợ trên 12 tháng là hơn 4.000 tỷ đồng, bao gồm hơn 1.400 tỷ đồng thuộc các đơn vị đã phá sản, giải thể, gần như không thể thu hồi được. 

 Trao đổi về vấn đề này, đại diện Cơ quan BHXH Việt Nam cho hay hiện có một số hình thức nợ, như người lao động bị doanh nghiệp nợ đóng toàn bộ, và hoàn toàn không được thụ hưởng chính sách BHXH; một số doanh nghiệp làm ăn được nhưng cố tình chây ì không đóng BHXH cho người lao động. Hoặc, một bộ phận doanh nghiệp thực sự khó khăn, không có khả năng đóng.

 “Như vậy, có khoảng 1.400 tỷ đồng mất khả năng đòi. Chúng tôi vẫn theo dõi con số này trên sổ sách khoảng hơn chục năm nay mà không thể nào xử lý được”, đại diện BHXH Việt Nam nói.

Ông Trần Hải Nam, Phó vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH), cho hay Chính phủ đã giao cho Bộ LĐTBXH, và trong Luật BHXH 2014 cũng có nội dung quy định trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ LĐTBXH phải đề xuất giải pháp, để đảm bảo quyền lợi của người lao động trong trường hợp quyền lợi bị xâm phạm.

 Theo ông Nam, quan điểm chung của Bộ là làm sao đảm bảo tối đa quyền lợi cho người lao động, vì họ đã bị chủ sử dụng lao động trích tiền đóng BHXH, hoàn thành nghĩa vụ của mình nhưng chủ sử dụng lại không đóng.

Trách nhiệm ở đây thuộc về chủ sử dụng lao động, và ở góc độ nào đó là vai trò quản lý nhà nước về kiểm tra, xử lý, giám sát doanh nghiệp chưa sát sao, kịp thời, dẫn tới quyền lợi bị vi phạm.

 “Hiện chúng tôi đang rà soát lại các đối tượng, mức độ vi phạm và trao đổi, tìm các phương án để báo cáo với Chính phủ trong thời gian tới”, ông Nam nói.

 Ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng ban quan hệ lao động, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam (TLĐLĐ), cho hay hiện Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã cung cấp cho 52 Liên đoàn Lao động các tỉnh trên 1.150 bộ hồ sơ các doanh nghiệp nợ đọng để tổ chức công đoàn khởi kiện.

 Liên đoàn Lao động 11 tỉnh đã khởi kiện được 76 doanh nghiệp ra tòa, thu hồi được 21 tỷ đồng trước khi khởi kiện. Đến hết tháng 2/2017, sẽ có 144 doanh nghiệp nợ đọng bảo hiểm xã hội bị tổ chức công đoàn khởi kiện ra tòa theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội 2014.

 Tuy nhiên, ông Quảng cho rằng quá trình khởi kiện gặp nhiều khó khăn vì theo trình tự thủ tục tố tụng về tranh chấp lao động, công đoàn cơ sở phải là nơi đứng ra khởi kiện hoặc theo ủy quyền cho công đoàn cấp trên. “Phải nói thật, công đoàn cơ sở mà lại đi khởi kiện ngay người sử dụng lao động thì họ rất ngại, họ không dám khởi kiện và cũng không dám ủy quyền”, ông Quảng nói.

Chính vì vậy, trong số 74 đơn khởi kiện doanh nghiệp thời gian qua, có 12 đơn bị tòa trả lại do không có thủ tục ủy quyền. Còn lại chưa vụ việc nào được đưa ra xét xử.

 “Dự kiến Liên đoàn Lao động Việt Nam sẽ họp liên ngành với Tòa án nhân dân Tối cao, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Bộ Tư pháp, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội để tháo gỡ, không loại trừ việc sửa các quy định của pháp luật, trong đó có Bộ luật lao động, để những quy định về công đoàn khởi kiện được đồng bộ, thống nhất triển khai được trong thực tiễn”, ông Quảng cho hay.

 Cũng theo BHXH Việt Nam, số chi các loại bảo hiểm trong 2 tháng đầu năm là 44.000 tỷ đồng (tăng 17,8% so với cùng kỳ năm 2016). Trong đó, chi BHXH từ nguồn ngân sách 9.100 tỷ đồng, chi từ quỹ BHXH bắt buộc 23.800 tỷ đồng, chi bảo hiểm thất nghiệp là 598,2 tỷ đồng và chi từ quỹ bảo hiểm y tế 10.600 tỷ đồng.

 BHXH cũng đã giải quyết chế độ BHXH cho 1,09 triệu lượt người, tăng 50.000 lượt người (5%) so với cùng kỳ năm 2016.

Trong đó, 26.400 người hưởng BHXH hàng tháng; 82.500 lượt người hưởng trợ cấp một lần, 974.300 lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe. Có 155.300 lượt người được giải quyết hưởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp, tăng 4,7% so với cùng kỳ 2016.

An Nhiên